Μενου

Προσχέδιο για την "Κάθετη σουπρεματιστική κατασκευή"

Μαλέβιτς Καζιμίρ (1878-1935)

Αχρονολόγητο | 22 x 17.7 εκ

Μολύβι και γκουάς σε χαρτί


Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης | Συλλογή Κωστάκη

CC-0497/K.Malevich-/193.80b-153

Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΓΟΥ

Είδος έργου: Σχέδιο

Θέμα: Σχέδια και τυπώματα, Ρωσική Πρωτοπορία, Σουπρεματισμός, Μοντέρνα τέχνη

Τεχνικές: Σχέδιο, Ζωγραφική


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ

Ο Καζιμίρ Μαλέβιτς είναι ένας από τους πλέον πολυδιάστατους και ριζοσπαστικούς καλλιτέχνες της πρωτοπορίας που στη δημιουργική του πορεία πέρασε από τον ιμπρεσιονισμό και τον συμβολισμό των αρχών του 20ου αιώνα για να συνδεθεί στη συνέχεια με τον κυβοφουτουρισμό και να επηρεαστεί από την «υπέρλογη γλώσσα» των Ρώσων φουτουριστών, την γλώσσα που έχει αποκτήσει δικό της πρωτογενές νόημα με βάση όχι τη γνώση αλλά την αίσθηση και την εμπειρία, για να αναπτύξει τη δική του θεωρία περί μη-αντικειμενικής ζωγραφικής που της έδωσε το όνομα «σουπρεματισμός». Ο «σουπρεματισμός» πρωτοπαρουσιάστηκε στην έκθεση «Τελευταία φουτουριστική έκθεση 0,10» στην Πετρούπολη το 1915. Τα σουπρεματιστικά έργα του Μαλέβιτς ήταν απαλλαγμένα από κάθε είδους αντικείμενο και παρουσίαζαν συνθέσεις γεωμετρικών σχημάτων και χρωμάτων που στόχο είχαν να δηλώσουν τον πρωτεύοντα ρόλο της φόρμας έναντι του περιεχομένου και να δηλώσουν ότι η φόρμα είναι αυτή που προσδίδει το περιεχόμενο και όχι το αντίθετο, όπως συνέβαινε έως τότε. Η λέξη «σουπρεματισμός» προέρχεται από τη λατινική ρίζα «suprem» (υπεροχή, κυριαρχία) και δηλώνει, σύμφωνα με τον Μαλέβιτς, την υπεροχή του χρώματος πάνω σε όλα τα άλλα τεχνικά μέρη του πίνακα. Ο Μαλέβιτς θεωρούσε τον εαυτό του ιδιότυπο ρεαλιστή, μόνο που έβλεπε τον ρεαλισμό σε μια φανταστική πραγματικότητα «στην οποία για να φτάσεις πρέπει να απομακρυνθείς από την ορατή πλευρά της ζωής». Ο Μαλέβιτς ίδρυσε την ομάδα «Supremus» στην οποία προσχώρησαν πολλοί καλλιτέχνες του κυβοφουτουρισμού όπως ο Ιβάν Κλιούν, η Λιουμπόβ Ποπόβα, η Ναντιέζντα Ουνταλτσόβα, η Όλγα Ρόζανοβα κ.α. ενώ στην πόλη Βιτέμπσκ διηύθυνε την σχολή καλών τεχνών «Ούνοβις» (Επιβεβαιωτές της Νέας Τέχνης) που στόχο είχε να αλλάξει μέσα από την τέχνη την αισθητική αντίληψη των ανθρώπων. Έμβλημα του σουπρεματισμού έγινε το «Μαύρο Τετράγωνο» (1915) το οποίο εξέφραζε το τέλος της παλιάς τέχνης και ταυτόχρονα την αρχή της καινούργιας.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ

Ο Καζιμίρ Σεβερίνοβιτς Μαλέβιτς γεννήθηκε στο Κίεβο το 1878. Για σύντομο χρονικό διάστημα παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Σχεδίου του Κιέβου, ενώ το 1896 μετακόμισε με την οικογένειά του στο Κουρσκ, όπου έζησε μέχρι το 1904. Το 1904 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα και σπούδασε στο εργαστήριο του Fedor Rerberg (1906-1910), ενώ παράλληλα συμμετείχε στις εκθέσεις της «Ενώσης Καλλιτεχνών της Μόσχας», οι οποίες είναι και οι πρώτες καταγεγραμμένες συμμετοχές του. Τη δεκαετία του 1910 συμμετείχε σε μια σειρά εκθέσεων, ανάμεσά τους: «Βαλές-Καρό» (1910), Εκθέσεις της «Ένωσης Νεολαίας» (1911-1914), «Ουρά Γαϊδάρου» (1912) κ.ά. Το 1915 στην «Τελευταία Φουτουριστική Έκθεση Ζωγραφικής: 0.10» στην Πετρούπολη παρουσίασε για πρώτη φορά τις σουπρεματιστικές του συνθέσεις, ανάμεσά τους και το «Μαύρο Τετράγωνο», ενώ την επόμενη χρονιά δημοσίευσε ένα από τα κυριότερα θεωρητικά του δοκίμια με τίτλο: «Από τον Κυβισμό και τον Φουτουρισμό στο Σουπρεματισμό: Ο Νέος Χρωματικός Ρεαλισμός» και ίδρυσε παράλληλα την ομάδα “Supremus” στη Μόσχα. Το 1918 δίδαξε στα Κρατικά Ελεύθερα Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ), ενώ από το 1919 έως το 1922 δίδαξε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Βιτέμπσκ και οργάνωσε την ομάδα Ουνόβις με σκοπό την προώθηση του Σουπρεματισμού σε θεωρία και πρακτική. Το 1922 εγκαταστάθηκε στην Αγία Πετρούπολη, εντάχθηκε στο παράρτημα του Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Παιδείας (INKXOYK) που είχε δημιουργηθεί από τον Τάτλιν, και έγινε διευθυντής του Φορμαλιστικού-Τεχνικού Τμήματός του. Εξέθεσε τη ζωγραφική του, η οποία τις δεκαετίες 1920 και 1930 στρέφεται σε ρεαλιστική κατεύθυνση και χαρακτηρίζεται μετα-σουπρεματιστική, σε ατομικές εκθέσεις στην Βαρσοβία (1927), στη Μόσχα (1929) και στο Κίεβο (1930). Πέθανε το 1935 στο Λένινγκραντ.