ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ

Ο Λάζαρ Mάρκοβιτς Λισίτσκι (Eλ Λισίτσκι) (Πόλτσινοκ, περιοχή Έλνια, επαρχία Σμολένσκ, 22 Νοεμβρίου 1890 - Μόσχα, 30 Δεκεμβρίου 1941) σπούδασε στη Γερμανία, στο Τεχνικό Σχολείο του Ντάρμσταντ (1909-1914). Τα καλοκαίρια αυτών των ετών ταξίδεψε στη Γαλλία, την Ιταλία και το Βέλγιο. Το 1914 επέστρεψε στη Ρωσία και το 1916 πήρε πτυχίο μηχανικού και αρχιτέκτονα από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Ρίγα. Το 1916 άρχισε να εργάζεται στο αρχιτεκτονικό γραφείο του Μπορίς Βελικόφκσι και τα χρόνια 1917-1924 εικονογράφησε εβραϊκά βιβλία. Το 1919 τον κάλεσε ο Μάρκ Σαγκάλ, διευθυντής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Βιτέμπσκ, και έγινε καθηγητής αρχιτεκτονικής και γραφικών τεχνών. Στη φιλοσοφική σύγκρουση που ανέκυψε στη Σχολή το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς ο Λισίτσκι διαφώνησε με τον Σαγκάλ και πήρε το μέρος του Mαλέβιτς. Κάτω από την επίδρασή του άρχισε να δουλεύει σε ένα σουπρεματιστικό στυλ. Το χειμώνα του 1919-1920 ζωγράφισε το πρώτο του Πρόουν. Ήταν μέλος της ομάδας «Ουνόβις» («Επιβεβαιωτές της Νέας Τέχνης»). Τον Οκτώβριο του 1920 πήγε στη Μόσχα, όπου συνδέθηκε με το Διεθνές Γραφείο του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών του Λαϊκού Κομισαριάτου Διαφώτισης (IZO ΝΑΡΚΟΜΠΡΟΣ) και τα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Εργαστήρια (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ). Στα τέλη του 1921 πήγε στο Βερολίνο, όπου άρχισε να εκδίδει, μαζί με τον Ιλιά Έρενμπουργκ, το περιοδικό Vesh/ Gegenstand/ Object (Αντικείμενο) και στη συνέχεια εξέδωσε το βιβλίο του Για δύο τετράγωνα, έτοιμο ήδη για έκδοση από το 1920 στο Βίτεμπσκ. Συμμετείχε επίσης στην οργάνωση και στην πραγματοποίηση της Πρώτης Έκθεσης Ρωσικής Τέχνης στην «Γκαλερί βαν Ντίμεν» στο Βερολίνο (1922) και στο Άμστερνταμ (1923), και δημιούργησε τον χώρο Πρόουν για τη Μεγάλη Καλλιτεχνική Έκθεση του Βερολίνου (1923). Την ίδια χρονιά σχεδίασε το βιβλίο του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι Για τη φωνή και ένα πορτφόλιο με μηχανικές φιγούρες για την όπερα Νίκη επί του Ηλίου των Aλεξέι Κρουτσόνιχ και Μιχαήλ Ματιούσιν. Επίσης τυπώθηκαν σε πορτφόλιο έξι λιθογραφίες με Πρόουν. Το 1925 κυκλοφόρησε το βιβλίο Οι –ισμοί της τέχνης, σε συνεργασία με τον Χάνς Aρπ, και την ίδια χρονιά σχεδίασε οριζόντιους ουρανοξύστες για τη Μόσχα, όπου είχε επιστρέψει τον Ιούνιο. Τα χρόνια 1925-1930 δίδαξε στο Εργαστήριο Ξύλου και Μετάλλου στα ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ της Μόσχας. Το 1926 δημιούργησε το Χώρο του Αφηρημένου για τη Διεθνή Έκθεση του Ανόβερο. Το 1928 τοποθετήθηκε επικεφαλής των καλλιτεχνών για το σοβιετικό περίπτερο στη Διεθνή Έκθεση Τύπου της Κολωνίας. Το 1929 σχεδίασε και διηύθυνε το σοβιετικό περίπτερο της έκθεσης Φιλμ και Φωτογραφία της Στουτγάρδης και το 1930 το σοβιετικό περίπτερο για τη Διεθνή Έκθεση Γούνας της Λειψίας. Θεωρούσε το σχεδιασμό εκθέσεων ως μια νέα μορφή συνθετικής τέχνης. Το 1928-1929 φιλοτέχνησε τα σκηνικά για το έργο του Σεργκέι Τρετιακόφ Θέλω ένα παιδί και το 1930 εξέδωσε την πραγματεία του για τη μοντέρνα αρχιτεκτονική (Ρωσία: Αρχιτεκτονική ή Μια Παγκόσμια Επανάσταση). Στη δεκαετία του 1930 συνέχισε να εργάζεται ως σχεδιαστής βιβλίων και εκθέσεων. Από το 1932 ήταν μόνιμος συνεργάτης του περιοδικού Η οικοδόμηση της ΕΣΣΔ . Υπέφερε από φυματίωση και νοσηλεύτηκε σε σανατόρια στην Ελβετία και τη Ρωσία.