Μενου

Σχέδιο για σπουδή σε νέον II

Χρύσα (Βαρδέα-Μαυρομιχάλη) (1933-2013)

1967 | 143 x 107 εκ

Φωτογραφικό τύπωμα


Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

MCA.SMCA.C423

Δωρεά Αλέξανδρου Τζώνη και Λιάν Λεφέβρ


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΓΟΥ

Είδος έργου: Τύπωμα

Θέμα: Μελέτη


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ

Η Χρύσα μεταβαίνει το 1954 στο Σαν Φρανσίσκο, σπουδάζει για σύντομο διάστημα στο California School of Fine Arts για να καταλήξει στη Νέα Υόρκη. Εκεί γοητεύεται από τα σύμβολα και νοιώθει έλξη για ό,τι σχετίζεται με την επικοινωνία, τη γλώσσα και τη γραφή: από τα απλά γράμματα σε εφημερίδες, από τα ονόματα σε εισόδους κτηρίων, από τις μεταλλικές πινακίδες σε εξωτερικούς χώρους και αργότερα από τις διαφημιστικές πινακίδες με νέον. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ξεκινά τις συνθέσεις της με γράμματα, απομονώνοντας μια λέξη από ένα σύνολο λέξεων, έπειτα ένα γράμμα ή ένα σύνολο γραμμάτων μετατρέποντάς τα σε θέματα-πλαστικά σχήματα, χρησιμοποιώντας μόνο γράμματα του λατινικού αλφαβήτου. Αρχίζει να δουλεύει τα πρώτα «κουτιά με νέον», να δίνει συνθέσεις με λεπτούς σωλήνες νέον και να «αναλύει» γράμματα. Το 1967 δημιουργεί ένα ελεύθερο γλυπτό με τους σωλήνες του νέον να ακτινοβολούν black light με δυνατούς μπλε σωλήνες φωσφορισμού, τη Σπουδή για τις Πύλες αρ.14, το οποίο είναι γνωστό και με τον τίτλο Κλυταιμνήστρα. Στη σύνθεση αυτή η Χρύσα αξιοποιεί το σχήμα του διπλού S, το οποίο αντιπαρατίθεται και επαναλαμβάνεται διαγώνια ως ηχώ στον χώρο οκτώ φορές. Στις μελέτες που πραγματοποιεί φαίνεται αυτή της η προσπάθεια να «εκμεταλλευτεί» στην τελική σύνθεση τα πλεονεκτήματα και τις καμπύλες του συγκεκριμένου γράμματος. Ταυτόχρονα, όμως, γίνεται αντιληπτό πως αυτές οι φόρμες που επιλέγει η Χρύσα, με τις καμπύλες και τις αιχμηρές απολήξεις τους, μορφοποιούν συμβολικά όχι μόνο το θηλυκό σώμα, αλλά και εκφάνσεις της γυναικείας φύσης αναφορικά με την ταυτότητα, τη σεξουαλικότητα, τις σχέσεις της γυναίκας με τον άντρα, τις συμπεριφορές και τον ψυχισμό της. Από αυτήν τη σκοπιά άλλωστε προκύπτει και η δεύτερη ονομασία του έργου, καθώς η Χρύσα επιθυμεί να εικονοποιήσει με αφηρημένο τρόπο τον θρήνο της μυθικής βασίλισσας, το κυρτωμένο και συντετριμμένο από τον σπαραγμό σώμα της, την ώρα που η κόρη της Ιφιγένεια θυσιάζεται.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ

Η Χρύσα (Βαρδέα-Μαυρομιχάλη) γεννήθηκε στην Αθήνα το 1933. Σπούδασε στο Παρίσι (Académie de la Grande Chaumière, 1953-54) και στο Σαν Φρανσίσκο (California School of Fine Arts, 1954-55). Από το 1955 εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Νέα Υόρκη. Πηγή της έμπνευσής της αποτελούν εικόνες και φαινόμενα της σύγχρονης ζωής των μεγαλουπόλεων, ενώ ξεχωρίζουν σημεία και σύμβολα που κυριαρχούν στο γραπτό λόγο της μαζικής επικοινωνίας, σε έντυπα και επιγραφές. Ήδη από τα πρώιμα έργα της (π.χ. Κυκλαδικά Βιβλία, 1957-1962) ξεχωρίζει η καθαρά εικαστική αντιμετώπιση των γλωσσικών συμβόλων, ενώ τη δεκαετία του 1960 αναπτύσσει το γνωστότερο χαρακτηριστικό της δουλειάς της, τη χρήση των φωτεινών σωλήνων με νέον σε διάφορα σχήματα και χρώματα, κάνοντας σαφή αναφορά στη λάμψη των διαφημιστικών πινακίδων (π.χ. Οι Πύλες της Times Square, 1964-1966). Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 εργάστηκε για ένα διάστημα στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας ως εργαστήριο την αίθουσα ενός παλιού κινηματογράφου. Από το 2007 έζησε μόνιμα στην Αθήνα έως το θάνατό της το 2013.